Od początku 2019 roku wchodzą uproszczenia w zakresie cen transferowych
Od 1.01.2019 r. wchodzą w życie kolejne uproszczenia w zakresie cen transferowych, które będą mogły być stosowane już dla transakcji realizowanych w 2018 r.
Sejm RP przyjął ustawę nowelizującą z zakresu podatków dochodowych[1]. Wśród kwestii, które są przedmiotem nowelizacji znalazły się kwestie z zakresu cen transferowych. Nowelizacja w tym zakresie dotyczy obu podatków dochodowych.
W celu usystematyzowania problematyki cen transferowych zdecydowano się na uregulowanie tej kwestii w odrębnych rozdziałach obu ustaw podatkowych (rozdział 4b ustawy o PIT, rozdział 1a ustawy o CIT).
1. Nowe progi dokumentacyjne
Jedną z istotnych kwestii, jakie ulegną zmianie w zakresie sporządzania dokumentacji podatkowej jest podwyższenie progów wartości transakcji, od których powstanie obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej. Progi transakcyjne mają być ustalane od wartości netto transakcji i będą one wynosiły:
- 10 mln zł – dla transakcji towarowych i finansowych,
- 2 mln zł dla transakcji usługowych oraz innych transakcji, niż wyżej wymienione.
W celu usunięcia wątpliwości wskazano, że progi transakcyjne są ustalane odrębnie dla każdej transakcji o charakterze jednorodnym oraz odrębnie dla strony przychodowej i kosztowej.
Uszczegółowiono również kwestię tego, jak należy rozumieć pojęcie jednorodnej transakcji, oraz jak należy liczyć wartość poszczególnych rodzajów transakcji finansowych.
Zmiany dotyczą również sporządzenia dokumentacji podatkowej dla transakcji realizowanymi z podmiotami z rajów podatkowym. W tym zakresie podwyższeniu do kwoty 100.000 zł uległy progi transakcyjne (poprzednio wynosiły one 20.000 euro).
Podwyższenie progów transakcyjnych spowoduje że znaczna część transakcji zostanie wyłączona z zakresu sporządzenia dokumentacji podatkowej. Jednocześnie jednak usunięcie przepisów uzależniających obowiązek sporządzenia dokumentacji od wartości przychodów bilansowych (z poprzedniego roku podatkowego) może spowodować, że część podmiotów, które w stanie prawnym obowiązującym w 2017 r. nie były zobowiązane do sporządzenia dokumentacji (pomimo że wartość transakcji była relatywnie wysoka) obecnie będą zobowiązane do jej sporządzenia.
2. Podmioty wyłączone z zakresu sporządzenia dokumentacji podatkowej
Znacząco został rozszerzony katalog podmiotów, które nie są zobowiązane do sporządzenia dokumentacji podatkowej.
Należy wskazać, że z tego obowiązku zostały zwolnione transakcje realizowane między podmiotami krajowymi, z których każdy z tych podmiotów, w trakcie roku podatkowego, łącznie:
- nie poniósł straty podatkowej,
- nie jest podmiotem zwolnionym (podmiotowo) z opodatkowania,
- nie korzysta ze zwolnienia dochodów z tytułu działalności w specjalnej strefie ekonomicznej, (przy czym dotyczy to również zwolnień udzielanych na podstawie ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji).
Ponadto zwolnione z obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej zostały również transakcje:
- których wartość w całości trwale nie stanowi przychodu albo kosztu uzyskania przychodu, z wyłączeniem transakcji finansowych, transakcji kapitałowych oraz transakcji dotyczących inwestycji, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych;
- których cena została ustalona w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie ustawy prawo zamówień publicznych,
Oczywiście dotychczasowe wyłączenia z obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej pozostały utrzymane. Powyższe dotyczy m.in. transakcji realizowanymi pomiędzy spółkami – członkami danej podatkowej grupy kapitałowej, oraz podmiotów, w przypadku których występują wyłącznie powiązania ze Skarbem Państwa, jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami.
Oczywiście rozszerzenie katalogu wyłączeń z zakresu sporządzenia dokumentacji jest celowe, zwłaszcza w zakresie transakcji między dwoma podmiotami krajowymi, które nie wykazują strat podatkowych. W takiej bowiem sytuacji ewentualne stosowanie cen nierynkowych nie powinno (biorąc pod uwagę dane obu stron transakcji) prowadzić do uszczuplenia dochodu podatkowego – wyjątkiem może być jedynie kwestia ewentualnego stosowania przez podatników obniżonej - 9% stawki podatku, która ma obowiązywać dla małych podatników, których przychody w roku podatkowym nie przekroczą równowartości 1,2 mln euro.
3. Dokumentacja grupowa
Uproszczeniu uległa również kwestia sporządzenia grupowej dokumentacji cen transferowych. Zgodnie z ustawą zmieniającą, do sporządzenia tej dokumentacji będą zobowiązane podmioty powiązane, konsolidowane metodą pełną lub proporcjonalną, które należą do grupy podmiotów powiązanych:
- dla której jest sporządzane skonsolidowane sprawozdanie finansowe;
- której skonsolidowane przychody przekroczyły w poprzednim roku obrotowym kwotę 200.000.000 zł lub jej równowartość.
Jednocześnie ustawa dopuszcza możliwość przedłużenia dokumentacji grupowej sporządzonej przez inny podmiot z grupy. Możliwe będzie również przedłożenie dokumentacji grupowej sporządzonej w języku angielskim, która jednak na żądanie organu musi zostać przetłumaczona.
W zakresie dokumentacji grupowej zdecydowano się na przedłużenie terminu do sporządzenia dokumentacji do końca 12 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
Wprowadzenie uproszczeń w tym zakresie jest celowe. W związku z nowelizacją wprost z przepisów będzie wynikał brak obowiązku sporządzenia dokumentacji grupowej dla podmiotów powiązanych, które jednak nie tworzą typowej grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów o rachunkowości (np. podmioty powiązane osobowo). Charakter związku między tymi podmiotami może bowiem w znaczącym stopniu utrudniać uzyskanie informacji od kontrahentów, co uniemożliwiało sporządzenie rzetelnej dokumentacji. Natomiast związek między podmiotami, które tworzą typowe grupy kapitałowe powinien być na tyle ścisły aby umożliwić sporządzenie dokumentacji.
4. Elementy dokumentacji podatkowej i termin do jej sporządzenia
Istotne zmiany dotyczą również elementów dokumentacji podatkowej. Należy bowiem wskazać, że w przypadku wszystkich dokumentacji obligatoryjnym elementem będzie sporządzenie analizy cen transferowych. Co do zasady musi ona zostać sporządzona w postaci analizy porównawczej. Jedynie w przypadku, gdy sporządzenie takiej analizy nie jest właściwe w świetle stosowanej metody weryfikacji cen transferowych, lub też nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności dopuszcza się sporządzenie analizy zgodności.
W ustawie zmieniającej wskazano, że dokumentacja lokalna ma być sporządzona do końca 9 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
W związku z powyższym obowiązkiem sporządzenia analizy benchmarkingowej będzie objęta większa grupa transakcji (dotychczas obowiązek ten dotyczył podatników, których przychody lub koszty w poprzednim roku podatkowym przekroczyły 10 mln euro).
5. Oświadczenie o sporządzeniu dokumentacji
W terminie do końca 9 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest zobowiązany do sporządzenia oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych. Po zmianach oświadczenie to będzie dotyczyło dwóch elementów:
- że dokumentacja podatkowa (na poziomie lokalnym) została sporządzona,
- że ceny transferowe ustalone w dokumentowanych transakcjach zostały ustalone na zasadach rynkowych.
Oświadczenie to będzie składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
6. Oświadczenie o cenach transferowych
Kolejnym obowiązkiem, zastępującym obowiązek sporządzenia sprawozdania CIT/TP (PIT/TP) jest obowiązek złożenia informacji o cenach transferowych. Również ta informacja będzie składana do końca 9 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. Do sporządzenia tej informacji będą zobowiązane nie tylko podmioty powiązane, które są zobowiązane do sporządzenia dokumentacji podatkowej, ale również podmioty które zostały zwolnione z obowiązku sporządzenia dokumentacji (powyższe dotyczy transakcji realizowanych między podmiotami krajowymi, które nie wykazują strat podatkowych).
7. Regulacje dotyczące weryfikacji ceny rynkowej
Nowelizacja dotyczyła również kompleksowo kwestii weryfikacji ceny rynkowej przez organy podatkowe. W tym zakresie należy wskazać, że oprócz dotychczasowych uprawnień (do określenia dochodu (straty) podatnika bez uwzględnienia powiązań z innymi podmiotami) organ podatkowy może dokonać recharakteryzacji czynności. Organ podatkowy może bowiem uznać, że podmioty niepowiązane nie zawarłyby w danych warunkach transakcji kontrolowanej (a ewentualnie zawarły inną transakcję – „właściwą”). Wówczas organ może określić dochód podatnika bez uwzględnienia transakcji kontrolowanej (a jeżeli jest to uzasadnione z uwzględnieniem transakcji właściwej).
W ustawie zostały ponadto wskazane dwa rodzaje czynności w przypadku których (jeżeli będą spełnione warunki wskazane w przepisie) nie będzie dokonywana weryfikacja ceny rynkowej:
- usługi o niskiej wartości dodanej,
- pożyczki (których oprocentowanie jest określane w oparciu o tzw. bazową stopę procentową, która zostanie określona w drodze obwieszczenia Ministra Finansów),
Ponadto w przypadku wyżej wymienionych transakcji podatnicy nie są zobowiązani, w sporządzanej dokumentacji zamieszczać części dotyczącej analizy cen transferowych (tj. analizy porównawczej i analizy zgodności).
Ponadto uregulowano kwestię warunków korekty cen transferowych, dokonywanej przez podatnika.
8. Wejście w życie przepisów
Znowelizowane przepisy wchodzą w życie (zasadniczo) z dniem 1 stycznia 2019 r. i są stosowane do dochodów uzyskanych od tego dnia. W przypadku podatników CIT, mających rok podatkowy inny niż kalendarzowy, który zakończy się po dniu 31.12.2018 r. dotychczasowe przepisy są stosowane do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego.
Jednocześnie ustawodawca dopuścił możliwość stosowania znowelizowanych przepisów dotyczących sporządzania dokumentacji cen transferowych również dla transakcji realizowanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2017 r. Powyższe oznacza, że dla sporządzenia dokumentacji podatkowej dla transakcji realizowanych w roku 2018 podatnicy mogą zastosować (w zależności od tego, które rozwiązanie będzie korzystne) zarówno dotychczas obowiązujące przepisy, jak i nowe regulacje. Przy czym wybrane przez podatnika przepisy muszą być dla wszystkich transakcji zrealizowanych z podmiotami powiązanymi.
Obecnie ustawa oczekuje na podpis Prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw.
[1] USTAWA z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (nr projektu VIII.2860)
